Column: Coronacrisis vraagt mentaal steunpakket
Dat we op korte termijn meer bewegingsruimte krijgen, lijkt weinig realistisch. In het belang van onze volksgezondheid zijn alle maatregelen begrijpelijk, maar mentaal wordt het wel steeds zwaarder. Zeker voor kinderen en jongeren, en al helemaal voor jongeren die al het nodige hebben meegemaakt. En dan ook nog de avondklok. Deze maatregel heeft voor (kwetsbare) jongeren vaak extra fysieke, sociale en psychische gevolgen die soms heftiger zijn dan wij ons kunnen voorstellen. Dat baart me grote zorgen.
Gelukkig wordt deze zorg door velen gedeeld en in verschillende media geuit, zoals onlangs door kinder- en jeugdpsychiater Arne Popma en Andrea Evers, hoogleraar gezondheidspsychologie en als adviseur verbonden aan het RIVM. Ook jeugdzorgorganisaties uiten hun zorgen over de effecten van de corona-maatregelen op jongeren en proberen de mentale schade voor ‘hun’ jongeren waar mogelijk te beperken.
Er is meer aandacht nodig voor de informatievoorziening richting ouders over wat zij zelf kunnen doen om hun gezin op de rit te houden. Als het moeilijk is, maar nog niet zorgelijk, wat kun je dan als ouder zelf doen om te voorkomen dat het steeds erger wordt? En wat kunnen wij doen om deze ouders hierbij te helpen? Met een opbeurend woord voor ouders (dat het heel normaal is dat het moeilijk is nu), met suggesties over hoe je kinderen zelf oplossingen kunt laten aandragen? Kortom, het bieden van handelingsperspectieven voor als het even wat moeizamer gaat. Het Nederlands Jeugdinstituut besteedt hier op haar website al uitgebreid aandacht aan. Jeugdzorgorganisaties dragen hier vanuit hun ervaring en expertise graag aan bij.
Het economisch steunpakket krijgt prioriteit; daar worden terecht vele miljarden aan besteed en ‘opening journaal’ is gegarandeerd. Wat we niet of in ieder geval onvoldoende zien, is het verdriet en de eenzaamheid die schuilgaat achter de ‘oplopende curve van mentale problemen’, zoals Arne Popma de urgentie subtiel maar indringend beschrijft. Allen zijn het er over eens dat actie nodig is: naast het economisch steunpakket is ook een mentaal steunpakket dringend nodig.
Dat betekent wat mij betreft in elk geval een aantal dingen. Kinderen en jongeren moeten makkelijk hun verhaal kwijt kunnen. Er moet perspectief worden geboden op praktische vragen en als dat thuis niet lukt, dan moet je iemand anders in vertrouwen kunnen nemen en makkelijk kunnen bereiken. Investeer daarnaast als overheid en maatschappelijke partners in alternatieve manieren waarop kinderen en jongeren met elkaar in contact kunnen zijn en blijven, waarmee ze een netwerk kunnen vormen. Er zijn al diverse initiatieven waarbij vaak ook jeugdzorgorganisaties betrokken zijn. Vaak zijn deze initiatieven lokaal opgezet, al dan niet met beperkt budget. Dat verdient een stevige impuls. Staatssecretaris Blokhuis van VWS zet een eerste stap met de € 3,5 miljoen die hij gaat inzetten op laagdrempelige preventieve ondersteuning van jongeren op het gebied van mentale gezondheid. Deze problematiek verdient een prominentere plek op de corona-agenda, zowel landelijk als regionaal en lokaal. Dus ook op de persconferenties van de premier en de corona-minister.
Hans Spigt
Voorzitter Jeugdzorg Nederland
