‘Elke keer maar weer die tas inpakken en afscheid nemen’
Kim heeft in haar jonge leven al veel meegemaakt. Verslaafde ouders, het overlijden van haar vader, criminaliteit en wisselende woonplekken. Sinds haar negende woont Kim in een gezinshuis en heeft ze stappen gezet om zich verder te ontwikkelen. In dit praktijkverhaal vertellen haar gezinshuisouders hoe Kim door speltherapie weer ruimte in haar hoofd kreeg en hoe EMDR heeft bijdragen aan het verwerken van haar trauma.
Er lag sneeuw, toen Kim die ochtend in december wakker werd. Het meisje wist dat haar moeder en haar vriend nog sliepen, zoals meestal ook overdag. Buiten speelden al wat buurtkinderen. In haar pyjama liep de 8-jarige de trap af. Ze opende de voordeur en stapte naar buiten. Wat koud! Klik. Kim draaide zich om, de deur was in het slot gevallen. Ze belde aan, bonkte op de deur, riep haar moeder. Niets. Ze begon te rillen. Het geluid had de aandacht van een buurtbewoner getrokken. Toen de politieauto de straat in kwam rijden, schrok Kim: agenten betekenden gevaar. Hoe vaak had ze niet de deur opengedaan en gelogen: nee, er was niemand thuis. Over de mannen die boven onder het bed lagen mocht ze nooit iets zeggen. Terwijl Kim zich achter een schuurtje verstopte, belden de agenten aan. Ook zij bonkten op de deur. Daar werden haar moeder en vriend wél wakker van. Tegen de tijd dat ze Kim vonden, was het meisje verstijfd van de angst en totaal verkleumd. De agenten pleegden een paar telefoontjes en vroegen Kim wat spullen in te pakken. Ze werd direct meegenomen.
Intens verdriet
Klein voor haar leeftijd, slecht gevoed, niet zindelijk, duidelijk beschadigd. Kim was net 9 jaar geworden toen ze in het Twentse gezinshuis kwam wonen. De feestdagen had ze bij een crisispleeggezin doorgebracht. Kim was angstig en af en toe boos, maar vooral erg verdrietig, weet pleegmoeder Brenda nog goed. Bij haar moeder worden weggehaald door de politie was niet het enige traumatische dat Kim had meegemaakt. Een half jaar daarvoor was haar vader overleden. Bij hem had ze het grootste deel van haar leven gewoond. Kims vader was verslaafd aan drugs en alcohol en hij had schulden. Kims moeder woonde overal en nergens. Zij was betrokken bij criminele activiteiten en gebruikte drugs. Beide ouders hebben meerdere kinderen met meerdere partners. Hoeveel halfbroers en -zussen Kim heeft, weet ze niet.
Lego, klei en tekeningen
De eerste maanden in het gezinshuis had Kim vooral behoefte aan rust en structuur, merkten Brenda en Mark. Dat gaven ze haar door haar een ‘gewoon’ leven te bieden: aanwezig en betrouwbaar zijn, zorgen dat ze altijd genoeg en gezond te eten had en begripvol zijn als ze verdrietig was. Maar ook: streng zijn, haar naar haar kamer sturen als ze over grenzen ging. De veiligheid van begrensd worden en weten waar je aan toe bent, had Kim nooit gekend.
Brenda en Mark wisten dat Kim getraumatiseerd was en dat ze professionele hulp nodig had. Na overleg met een gedragswetenschapper besloten ze dat Kim wekelijks speltherapie zou krijgen. Haar pleegouders waren niet aanwezig bij die sessies, maar hoorden regelmatig van de therapeut hoe het ging. Zo maakte Kim opstellingen van Lego of Playmobil. Een grote optocht met veel politie er omheen, en in het midden zichzelf: een klein poppetje veilig verstopt achter hoge muren. Met klei maakte ze een knots met scherpe punten. ‘Zo voelt het in mijn hoofd’, had ze gezegd. Ook maakte ze gedetailleerde tekeningen. Bijvoorbeeld van de begrafenis van haar vader. Hoe ze in haar eentje naast de kist in de lijkwagen zat en daarna in haar eentje met een foto van haar vader voor de kist uitliep naar het graf. Behalve speltherapie kreeg Kim ook EMDR en had ze gesprekken met een traumatherapeut. Daaruit bleek dat ze de bezoeken aan haar moeder erg spannend vond. Niet onterecht, zo bleek tijdens een weekendbezoek. Op een zondagochtend kwam de politie en werd Kim wakker met twee agenten aan haar bed. Haar moeder bleek weer de fout te zijn ingegaan en moest drie maanden de cel in.
Muren afgebroken
Die gebeurtenis zorgde niet alleen voor veel verdriet bij Kim; haar moeder leek te zijn wakker geschud. Sinds die een jaar geleden uit de gevangenis kwam is ze veranderd, clean en ze heeft haar schulden weggewerkt. Ze heeft werk en richt zich steeds op meer op Kim. Kim komt weer bij haar moeder op bezoek en afgelopen zomer ging Kim zelfs met haar moeder en diens vriend op vakantie. Nog steeds gaat Kims ontwikkeling met horten en stoten: er zijn periodes dat Kim veel ruzie maakt met de andere pleegkinderen in het gezin, maar ze kan thuis ook heel lief doen. Op school gaat het beter: in haar hoofd lijkt meer ruimte te zijn gekomen om te leren. Ze is niet bang meer bij haar moeder en wil zelfs weer bij haar gaan wonen voordat ze naar de middelbare school gaat. Toen haar gezinshuisouders haar vorig jaar vertelden dat ze naar een boerderij zouden verhuizen, begon Kim vreselijk te huilen. Brenda en Mark schrokken: dit was toch goed nieuws? Ja, kon Kim huilend uitbrengen. Maar de mededeling bracht haar weer even terug bij die periode dat ze zo vaak verhuisde tussen haar vader en moeder. Elke keer maar weer die tas inpakken en afscheid nemen, niet wetende wanneer ze weer terug zou komen. Dit was voor het eerst in haar leven dat een verhuizing wél positief was.
Brenda en Mark weten zeker dat de therapieën veel hebben gedaan voor Kim. Het gaat zelfs zo goed dat ze er inmiddels mee is gestopt. Ook de speltherapeut had de positieve verandering gezien in Kims spel. Langzaamaan was Kim andere tekeningen, objecten en opstellingen gaan maken. De knots werd kleiner en kreeg ronde uitsteeksels. Muren van Lego werden letterlijk afgebroken. De combinatie van speltherapie en EMDR had zijn werk gedaan. Van de speltherapeut kreeg Kim een map mee vol foto’s en omschrijvingen van de opstellingen die ze had gemaakt – voor Kim een waardevol geschenk. Tijdens haar laatste sessie bouwde Kim een boerderij. Het was een huis met een grote open tuin er omheen. Er waren dieren en er was een speeltuin waar kinderen vrij speelden. Bij de weg, op de uitkijk, stond één politieagent.
Dit verhaal werd eerder gepubliceerd in het online magazine van Jarabee. Jarabee is lid van Jeugdzorg Nederland.
De gebruikte namen zijn om privacyredenen gefingeerd.
