Extra ondersteuning ’toeslagenouders’ met uithuisgeplaatste kinderen
Kinderen horen op te groeien in een veilige en liefdevolle omgeving. Als de veiligheid en/of ontwikkeling van het kind in gevaar komt, dan kan en moet de overheid ingrijpen. In sommige gevallen is een uithuisplaatsing bij opeenstapeling van meerdere problemen helaas onvermijdelijk. Gezinnen die gedupeerd zijn door de toeslagenaffaire kregen soms ook te maken met een uithuisplaatsing. Om deze gezinnen extra te ondersteunen is een landelijke aanpak ontwikkeld door de VNG, de Raad voor de Kinderbescherming, het ministerie van VWS, het ministerie van JenV, UHT/belastingdienst en Jeugdzorg Nederland.
We weten nog niet exact op welke manier de toeslagenaffaire invloed heeft gehad op uithuisplaatsingen. Uit CBS-onderzoek blijkt inmiddels dat de gezinnen van gedupeerden van de toeslagenaffaire niet vaker te maken hebben gehad met kinderbeschermingsmaatregelen dan vergelijkbare gezinnen die niet gedupeerd zijn door de toeslagenaffaire. Met een tweede, kwalitatief (verdiepend en verklarend) onderzoek gaat de Inspectie in kaart brengen waarom gezinnen die slachtoffers zijn van de kinderopvangtoeslagaffaire te maken kregen met kinderbeschermingsmaatregelen en welke lessen hieruit te trekken zijn. Dat onderzoek wachten we niet af: er is nu al extra ondersteuning geregeld.
Extra ondersteuning
Gedupeerde ouders en kinderen krijgen momenteel ondersteuning. Hiervoor is een breed aantal herstelmaatregelen genomen. De gemeenten hebben steunpunten ingericht die alle ouders helpen. Voor ouders en kinderen die een uithuisplaatsing meemaakten is er extra hulp. Zij kunnen sinds 4 april 2022 terecht bij het landelijk onafhankelijk Ondersteuningsteam. Dit team staat ouders en kinderen bij door te luisteren, een plan te maken en hen in het proces te begeleiden. De wens van de ouder of het kind is het vertrekpunt. Vaak is deze wens gericht op herstel van contact en op het terugkrijgen van regie over hun leven.
Gratis rechtsbijstand en vrijstelling griffierecht
Gedupeerde ouders kunnen gratis gebruik maken van rechtsbijstand bij een dreigende of lopende uithuisplaatsing, bij een dreigende gezagsbeëindiging en bij een verzoek tot gezagsherstel. De rechtsbijstand wordt verzorgd door een gespecialiseerde advocaat (familie- of jeugdrecht). De regeling is ingegaan op 1 juni 2022, maar geldt vanaf 1 januari 2022. Dat betekent dat ouders gratis rechtsbijstand kunnen krijgen als een zaak na 1 januari 2022 is begonnen of als een zaak op 1 januari 2022 al liep en er daarna nog juridische werkzaamheden zijn uitgevoerd. Ouders die gebruik willen maken van de regeling kunnen zich wenden tot de Raad voor Rechtsbijstand. Advocaten kunnen voor informatie en aanmelding terecht op de site voor professionals.
Voor gedupeerde ouders wordt daarnaast geregeld dat zij geen griffierecht hoeven te betalen in procedures over gezagsherstel. In zaken over uithuisplaatsing en gezagsbeëindiging wordt al geen griffierecht geheven. De regeling wordt binnenkort gepubliceerd. Ouders die gebruik willen maken van de regeling kunnen daarvoor een verzoek indienen bij de bevoegde rechtbank, met een kopie van de beschikking van Belastingdienst/Toeslagen, waaruit blijkt dat de betreffende ouder als gedupeerde is aangemerkt.
De regeling geldt vanaf 1 januari 2022 waardoor de ouders, die aanspraak kunnen maken op de regeling en al griffierechten hebben betaald, dit bedrag terug kunnen krijgen.
Herziening uithuisplaatsing
Ouders en kinderen (vanaf 12 jaar) die willen dat de uithuisplaatsing eindigt, kunnen een verzoek indienen bij hun jeugdbeschermer. Zij ontvangen dan binnen 14 dagen de beslissing. Als de jeugdbescherming niet instemt, kan het verzoek aan de rechter worden voorgelegd. Het is belangrijk dat ouders aangeven dat de omstandigheden zijn veranderd en dat zij de opvoeding weer zelf kunnen oppakken. Ouders kunnen zich hierin laten bijstaan door een gespecialiseerde advocaat en/of het Ondersteuningsteam.
Meer informatie over ondersteuning: www.hetondersteuningsteam.nl
Meer informatie over kosteloze rechtsbijstand: www.Rechtsbijstand uithuisplaatsing – rvr.org
Meer informatie over herzieningen: Herziening uithuisplaatsingen kinderen van gedupeerde ouders | Publicatie | Rijksoverheid.nl
