De Gecertificeerde Instellingen (GI’s) en het Landelijk Netwerk Veilig Thuis (LNVT) maken zich zorgen over de ontwikkelrichting van het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming waartoe het kabinet heeft besloten. Dat schrijven de organisaties in een gezamenlijk brief aan de Tweede Kamer, in aanloop naar het debat over de jeugdbescherming op 5 december. “Een integrale benadering van de problemen waar gezinnen mee te maken hebben en een heldere visie voor de rol van de overheid ontbreekt,” aldus Paul Janssen, bestuurslid van Jeugdzorg Nederland. De brief die de GI’s en het LNVT aan de Kamer stuurden is hier te lezen.
Verandering hard nodig
Verandering van het huidige jeugdbeschermingsstelsel is, volgens de GI’s en het LNVT, hard nodig. Ze constateren dat er lange wachtlijsten zijn en dat kinderen, gezinnen en huishoudens nu vaak niet de hulp en bescherming krijgen die nodig is. Het Toekomstscenario heeft volgens de organisaties de potentie om “duurzame en structurele verbetering teweeg te brengen,” zo schrijven ze in hun brief. Toch zijn ze niet gerust op de ontwikkelrichting die het Kabinet heeft gekozen. “De focus in de ontwikkelrichting ligt vooral op structuur veranderingen zoals de vorming van de 25 Regionale Veiligheidsteams. We missen de visie op wat we als overheid deze kinderen, gezinnen en huishoudens in de toekomst willen bieden om ze zo goed mogelijk te ondersteunen en beschermen. Daarmee ontbreekt de basis onder deze systeemverandering,” aldus Anja Jonkers, namens het LNVT.
Integrale zorg de basis
Een van de belangrijkste punten die volgens de GI’s en het LNVT in de ontwikkelrichting ontbreekt is het belang van integrale, gezinsgerichte zorg. Janssen: “We zien dat we in het huidige systeem vaak vastlopen omdat we te weinig mogelijkheden hebben om kinderen, gezinnen en huishoudens zo te ondersteunen, dat ze zo snel mogelijk weer zelfstandig verder kunnen. Denk hierbij aan het inschakelen van hulpverlening voor volwassenen wanneer zij kampen met bijvoorbeeld verslavingsproblematiek of het zoeken naar een oplossing als een gezin hun huis dreigt uitgezet te worden.” Het Toekomstscenario heeft de ambitie om deze punten actief aan te pakken en met een integrale blik hiernaar te kijken. In de huidige ontwikkelrichting wordt echter slechts één zin gewijd aan de aanpak van volwassenproblematiek. “De aandacht voor integrale zorg voor gezinnen en huishoudens verdwijnt hiermee naar de achtergrond terwijl die juist cruciaal is” vult Jonkers aan.
Ook het ontbreken van de jeugdreclassering in het Toekomstscenario is een grote zorg voor de GI’s en het LNVT. Het Kabinet wil de jeugdreclassering eigenstandig organiseren. Onwenselijk volgens Janssen: “Dit is niet in het belang van de jongeren die met de jeugdreclassering in aanraking komen. Het gaat in de jeugdreclassering vaak om dezelfde kinderen en gezinnen die te maken krijgen met jeugdbescherming. Het voorkomen van recidive en het stimuleren van gedragsverandering vraagt dan ook om een gezinsgerichte aanpak.”
Samen aan de slag
De organisaties geven in de brief verder aan dat ze, hoewel ze betrokken zijn geweest bij de ontwikkeling van het Toekomstscenario, hun inbreng nauwelijks terugzien in de ontwikkelrichting die het Kabinet nu heeft gekozen. Jonkers: “Dat is zorgelijk want deze verandering heeft een enorme impact op onze manier van werken. Er is nu veel onduidelijk. Dat zorgt voor onrust en onzekerheid bij onze professionals en heeft daarmee impact op de kinderen en gezinnen die zij begeleiden.”. De GI’s en het LNVT sluiten de brief af met een oproep aan de Kamer en de staatssecretaris Rechtsbescherming om snel aan de slag te gaan met de verdere uitwerking van de ontwikkelrichting, waaronder de taken, functionaliteiten, wetgeving en aansturing. Maar niet op eigen houtje. “We moeten dit echt samen doen,” aldus Janssen. “Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat kinderen en gezinnen in de toekomst weer de hulp en bescherming krijgen die zij nodig hebben.”