Hervormingsagenda: geen tijd meer te verliezen
Gisteren maakte staatssecretaris Van Ooijen bekend dat het niet gelukt is om voor Kerstmis tot een hoofdlijnenakkoord over de Hervormingsagenda te komen. Het Rijk en gemeenten zijn nog niet tot overeenstemming gekomen over de financiële randvoorwaarden. Eigenlijk had de Hervormingsagenda een jaar geleden, op 1 januari 2022, al klaar moeten zijn. De lange kabinetsformatie en vervolgens (ook toen) een financieel conflict tussen Rijk en gemeenten over nog een extra bezuiniging, zorgden voor maanden vertraging. Terwijl de problematiek urgent is en kinderen, gezinnen en professionals er dagelijks mee maken hebben hoe het stelsel vastloopt. Ik betreur deze nieuwe impasse zeer. De ping-pongwedstrijd tussen Rijk en gemeenten gaat maar door en problemen worden eerder groter dan opgelost.
Het beeld in de media dat alleen het financiële conflict tussen Rijk en gemeenten op dit moment een akkoord in de weg staat, klopt echter ook weer niet. Niet voor niets schrijft de staatssecretaris dat er ‘nadere gesprekken tussen het Rijk, gemeenten, aanbieders, professionals en cliënten nodig zijn’ op inhoudelijke thema’s.
Ik onderscheid drie type afspraken in de Hervormingsagenda:
– over het financiële kader (niet alleen de afspraken tussen rijk en gemeenten, maar ook over benodigde investeringen, frictiekosten, enzovoorts);
– over de overige cruciale randvoorwaarden om tot een goed werkend stelsel te komen (zoals regionalisering, standaardisering van de inkoop en verantwoording, afbakenen van de reikwijdte en arbeidsmarkt- en organisatievraagstukken);
– de (zorg)inhoudelijke ambities wat betreft opleiding, scholing en kwaliteit van jeugdhulp.
Voor ons, en onze partners in de driehoek (jeugdbranches, beroepsverenigingen en cliëntorganisaties), zijn de zorginhoudelijke ambities altijd het primaire vertrekpunt geweest. Samen presenteerden we eerder de agenda ‘Onze jeugd verdient beter’ met daarin onze voorstellen voor de Hervormingsagenda. Ook de SER zegt: ‘Maak de inhoudelijke opgave leidend’ in plaats van het financiële kader voorop te stellen. De meest recente concept-Hervormingsagenda bevat inhoudelijk waardevolle afspraken op de zorginhoudelijke ambities, die tot verbeteringen in de zorg en ondersteuning voor onze jeugd en betrokken professionals kunnen leiden.
De eerste twee punten (financieel kader en andere cruciale randvoorwaarden) moeten echter op orde komen om die ambities daadwerkelijk te kunnen realiseren. En juist daar schieten de plannen nog tekort, de randvoorwaarden zijn onvoldoende geborgd: afspraken zijn nog te vrijblijvend of te onduidelijk of we verschillen van mening over de invulling. De impasse tussen Rijk en gemeenten moet snel doorbroken worden, als we ook op een aantal andere terreinen knopen willen doorhakken. Geen tijd te verliezen dus!
Hans Spigt
Voorzitter Jeugdzorg Nederland
