Integraal, ongedeeld en onvoorwaardelijk
In de transitie van de jeugdzorg zetten bevlogen wethouders met zorgaanbieders in wijk en buurt “generalistische” jeugdhulp neer. Jeugdzorg, welzijn, schuldsanering en psychiatrie worden in toenemende samenhang aangeboden door wijkcoaches, gezinsbegeleiders of buurtzorgteams. In een aantal gemeenten hebben de “Poolse landdagen” met het maatschappelijk middenveld resultaat opgeleverd en begint het te werken. Effectief en resultaatgericht. De cliënt is erbij gebaat.
Voor het regionale en bovenregionale specialisme zijn we daar nog lang niet. Veel organisaties zijn specialist in één van de sectoren: in jeugdzorg, psychiatrie of LVB. In een aantal gevallen worden twee specialismen samengebracht door intensieve samenwerking of een fusie. Maar wie betrokken raakt bij een ingewikkelde casus, komt in een vergader- en afstemmingscircuit terecht waarbij al gauw meerdere specialisten van verschillende organisaties uitleggen waarom ze net niet het aanbod hebben om deze jongere goed te helpen. Onze cliënt (of patiënt, of kind, of het gezin, of het systeem; alleen al over die termen kunnen we heftig en principieel van mening verschillen) wordt er niet mee geholpen. Integendeel, meestal escaleren of verergeren problemen, waarbij de jeugdzorgplus (gesloten jeugdzorg) uiteindelijk de enige integrale oplossing biedt. Zij hebben opnameplicht en een redelijk budget om adequaat en integraal te behandelen. Maar dat mag alleen op last van de rechter.
Het probleem is dat we als instellingen, beroepsgroepen en brancheorganisaties ons nog te veel definiëren ten opzichte van elkaar. We erkennen de wederzijdse afhankelijkheid onvoldoende. Juist het kind dat specialistische hulp behoeft, heeft baat bij een multi-specialistisch aanbod.. Vaak is er sprake van een combinatie van gedragsproblemen met een stoornis of gebrek, gepaard met een zwak gezinssysteem. Echter de “inkopende” gemeente vindt het geïntegreerde aanbod niet. We gaan weliswaar naar één financier, een lang gekoesterde wens, maar het veld blijft verdeeld en verkokerd.
Er is behoefte aan geïntegreerd zorgaanbod voor jeugd. Wij als zorgaanbieders moeten dat organiseren, zodat gemeenten straks gewoon één telefoonnummer kunnen bellen. Ook voor de moeilijkste gevallen moeten we een adequaat en geïntegreerd aanbod realiseren; thuis waar het kan en elders als het echt niet anders kan. Ik vind dat wij daarin vanuit Jeugdzorg Nederland het voortouw dienen te nemen. Centraal staat het ongedeelde kind en zo maken we de vermaatschappelijking van zorg mogelijk, de kostenbesparing haalbaar en, last but not least, bieden we cliënten perspectief.
Doen we het zelf niet, dan moeten de Staatsecretaris en de gemeenten ons dwingen regionaal en bovenregionaal de jeugdhulp integraal en ongedeeld aan te bieden. Anders heeft deze transitie geen enkele zin.
Frank Candel,
bestuurder Jeugdzorg Nederland
en bestuurder LSG-Rentray en Zonnehuizen
