JASON
Ik kan eigenlijk de woorden niet vinden. De documentaire ‘JASON’ die afgelopen zondag werd uitgezonden geeft ons een zeer bijzondere en aangrijpende inkijk in het leven van Jason Bhugwandass. Het roept heftige vragen op. Hoe gaan wij in dit land met onze meest kwetsbare kinderen om? Kinderen die zwaar getraumatiseerd zijn en onze hulp zo hard nodig hebben krijgen te vaak niet de zorg waar ze om vragen. Heftige ervaringen in de isoleer en met visitaties blijven nadreunen in mijn hoofd. Dit is niet de jeugdhulp zoals we die willen bieden aan kinderen met ernstige problemen.
De documentaire van Maasja Ooms legt wederom de vinger op de zere plek en constateert dat we als samenleving en jeugdhulp te vaak angst, regels, en opsluiting bieden terwijl juist deze kinderen schreeuwen om hulp, aandacht en een liefdevolle veilige omgeving om op te groeien. Ook in het nagesprek met Jason en Sanne kwam naar voren dat Jason niet de enige jongere is voor wie het ontbreken van bescherming en veiligheid in de opvoeding grote lichamelijke en psychische gevolgen heeft.
Hoe hebben wij de jeugdzorg zo in kunnen richten dat we deze jongeren niet de juiste hulp kunnen bieden. Hoe kan het dat we hen te vaak niet de geborgenheid kunnen bieden die zij zo hard nodig hebben? Ik wil graag wegblijven van hoog-over systeemverhalen en vinger-wijzen naar Rijk of gemeenten. Want het is zeker ook een vraag aan onszelf. Wat moeten wij als sector beter doen om deze jongeren betere hulp en behandeling te bieden?
De documentaire ‘JASON’ legt de uitdaging helder op tafel. Ik zie een jongen die een gevecht levert met zichzelf en voor anderen in de bres springt. Ik zie een man met een missie. Een missie die wij als sector omarmen. Om mijn collega Bas Timman uit een recent artikel te citeren: “Een liefdevolle jeugdzorg, waar jeugdigen tijdig passende hulp krijgen. Dat is wat we willen.” Daarom is in maart 2018, door alle aanbieders van de gesloten jeugdzorg, besloten er alles aan te doen om minder jongeren in de gesloten jeugdzorg te plaatsen en met gedwongen afzonderingen te gaan stoppen. Inmiddels zijn we drieënhalf jaar verder en hebben we een aantal resultaten geboekt. Er verblijven bijna 30% minder jongeren in de gesloten jeugdzorg. De helft van de organisaties hebben de separeerruimtes gesloten en de andere helft volgt uiterlijk 2022.
Hoopvolle ontwikkelingen maar daarmee zijn we er nog niet! Ik wil de handschoen van Jason zeker oppakken. Daarvoor is cruciaal dat we structureel gaan luisteren naar de stem van jongeren en ervaringsdeskundigen in de zorg die we leveren en de (beleids)keuzes die we maken. Daarnaast moeten we onze professionals optimaal faciliteren om de beste hulp aan deze jongeren te kunnen geven. En we moeten zo snel mogelijk grote zorginstellingen ombouwen naar kleinschalige voorzieningen. Jongeren moeten zorg krijgen in een omgeving die hen vertrouwen, geborgenheid en liefde geeft. Therapieën en scholing moeten sneller op gang komen, zodat we hen kunnen helpen om, liefst in hun eigen ‘thuis’ en met hun ouders, de draad weer op te pakken.
Dat betekent ook dat wij anders naar onze samenleving moeten kijken. Dat we meer gaan handelen op basis van vertrouwen en minder focussen op beheersbaarheid en controle. Dat we onze professionals meer ruimte geven om de juiste hulp te bieden. Dat we als samenleving genoeg middelen ter beschikking stellen om de bestaande gesloten jeugdzorg te kunnen omvormen naar kleinschalige voorzieningen. Dat we de kwetsbaarste jongeren onze hoogste prioriteit geven. Want dat is wat deze jongeren van ons als ouders, samenleving en jeugdzorgsector vragen. En dat is wat deze jongeren verdienen.
Jason, bedankt voor je verhaal en de inkijk in je leven. Een moedig besluit om je zo kwetsbaar aan de samenleving te tonen. Het is een documentaire die nadreunt!
Hans Spigt
Voorzitter Jeugdzorg Nederland
