‘Klik jij ook?’
‘Hulpverleners treffen mij in de meest kwetsbare periode van mijn leven. Ze verwachten dat ik mij openstel en het meest pijnlijke in mij blootleg en bespreekbaar maak. Maar ik mag niet iemand kiezen bij wie ik mij het meest veilig voel. Met wie ik klik. Zo moet ik leren nee zeggen, maar ik mag geen nee zeggen tegen mijn hulpverlener. Dat is toch heel raar!’. Dit vertelde een jonge vrouw afgelopen mei tijdens een ‘hackathon’ georganiseerd door het Changelab Jeugd & Gezin en het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd. En jeetje, wat kwam die opmerking binnen en zo herkenbaar! Wat was ik blij dat dit dat dit onderwerp op de agenda stond om eens goed beet te pakken met elkaar.
Hoe normaal is het dat ik mijn eigen tandarts, mijn eigen kapper, maar ook mijn eigen huisarts mag kiezen? Hoe fijn het is dat naast dat het een goede professial is, ik ook een klik heb met hem/haar. Dat ik mij pas echt open en kwetsbaar durf op te stellen als ik mij veilig en prettig voel bij iemand. Dan pas durf ik te vertellen waar mijn pijn of verdriet zit.
Datzelfde geldt natuurlijk ook voor de gezinnen en jongeren binnen de jeugdzorg, maar hoeveel ruimte is er voor hen om hun eigen hulpverlener te kiezen? Iemand met wie zij een klik voelen. Twee dagen zijn we met ervaringsdeskundigen, professionals, wethouders en bestuurders aan de gang gegaan met de klik. Ik heb mij verbaasd over de cijfers, die liegen er niet om. Maar 23% van de trajecten slaagt zonder klik tussen hulpverlener en cliënt (kind, gezin of ouder), terwijl wanneer er een wederzijdse klik is, dit 70% is. Eigenlijk heel logisch, maar hoe kan het dan toch, dat ondanks dat we dit herkennen en erkennen, we er toch zo weinig mee doen? Dat moet anders! Daar waren we het snel over eens, maar waar begin je?
We spraken over de beren op de weg, zoals de wachtlijsten en te weinig collega’s, en hoe we dit beter kunnen organiseren. We spraken over mogelijke oplossingen, van wachtlijst naar wenslijst, en wat de organisaties leren die al wel met de wederzijdse klik werken. Een app, met klik, die organisaties kan ondersteunen om gezinnen of jongeren aan elkaar te matchen. En wat doet het met professionals en hun werkplezier als je elkaar kiest en overeenstemming hebt over doel en aanpak.
We bespraken zeker ook wat het jongeren brengt. Zoals Marlies, 18 jaar. Ze had flink last van haar stemmingswisselingen, maar wilde hier niet over praten. En al helemaal niet met een hulpverlener. Ze stond wel open voor een maatje. Samen met haar is gezocht wat dat maatje moest kunnen of welke eigenschappen het maatje moest bezitten. Voor Marlies was het van groot belang dat het maatje verstand moest hebben van kleding naaien. Het heeft even geduurd, maar het is gelukt! Er was een match te vinden. En wat een mooie gesprekken heeft Marlies met haar maatje gehad en ja, ook over haar stemmingswisselingen.
Zo denk ik terug aan Michiel. Hij werd door zijn jeugdbeschermer aan mij gematched toen ik bij Pactum op het Fasehuis werkte. Michiel en ik snapte in het begin de match niet helemaal. Hij vond mij maar een tutje. “Wat moet ik met zo een tuinkabouter, ik ben 2 koppen groter” hoor ik hem nog zeggen. Hoe langer en beter we elkaar leerde kennen, hoe meer we het begrepen. Steeds meer voelde Michiel zich op zijn gemak. Ik was geen man, niet te groot, dus ik voelde niet als bedreiging maar ik was ook niet bang voor hem.
En ja, af en toe ben ik wat lomp. Daar kon hij vreselijk om lachen. Stukje bij beetje durfde hij meer te vertellen waar hij eigenlijk heel verdrietig over was. Hoe meer hij vertelde hoe minder hij zijn agressie nodig had om zijn verdriet te verbergen. Zo af en toe laat hij nog weten hoe het met hem gaat. Terugkijkend is het de klik geweest die hij voelde die voor hem het verschil heeft gemaakt.
Op de vraag terug te komen: waar begin je? Nou misschien hier. We moeten ons realiseren wat het jongeren en gezinnen oplevert om de mogelijkheid te hebben om je eigen hulpverlener te kiezen. Dat is het startpunt van gelijkwaardige samenwerking.
Als deelnemers aan de ‘hackathon’ gaan we na deze dagen verder. Ieder in zijn eigen deel van het land. De factsheet die we tijdens deze dagen gemaakt hebben gaan helpen het met organisaties en gemeenten bespreekbaar te maken. Op naar een wederzijdse klik, ook binnen de jeugdzorg!
In de serie ‘Jeugdzorg in de praktijk’ vertellen jeugdzorgprofessionals wat zij meemaken tijdens hun werk. Een van de bloggers is Karine Jackson. Karine werkt al dik 20 jaar als professional binnen de jeugd- en gezinshulp bij Pactum. Als zorgadviseur vertaalt ze de ingewikkelde hulpvragen naar passende zorg. Daarnaast is ze ambassadeur jeugd en doet ze er alles aan om de stem van de professional te vertegenwoordigen op gemeentelijk, regionaal en landelijk niveau, om het beleid ondersteunend te laten zijn aan de praktijk. “Want laten we eerlijk zijn: de echte hulpverlening vindt plaats tussen de professional en de cliënt en zou het systeem niet ondersteunend moeten zijn aan het proces?” Met haar blogs deelt Karine graag haar ervaringsverhalen: de mooie, succesvolle, grappige, maar ook de worstelingen en dilemma’s.
