“No ‘I’ in K-E-T-E-N”
In de juridische praktijk van de jeugdbescherming is geen zaak hetzelfde. Sommige zijn juridisch complex en vragen een goede samenwerking met veel verschillende partijen om het kind te helpen. Laura Goei, senior-jurist bij Jeugdbescherming west, werkte samen met een team van meer dan 15 mensen uit de hele keten om Sofia weer Isabela te laten zijn. “Alleen samen lukte dat. Er is een uitdrukking die zegt, there is no I in T-E-A-M. Ik zeg: er zit ook geen I in K-E-T-E-N.”
Wat was er aan de hand?
“Isabela komt op 8-jarige leeftijd met Rosa (een vriendin van haar moeder), vanuit Zuid-Amerika naar Nederland. Rosa heeft Isabela bij de autoriteiten met een valse Zuid-Amerikaanse geboorteakte opgegeven als haar biologische dochter om haar verborgen te houden voor haar biologische vader. Er was sprake van veel huiselijk geweld tussen vader en moeder en beiden hebben Isabela al een keer ontvoerd om haar te beschermen voor de ander. Moeder, daarbij geholpen door haar vriendin Rosa, wil haar nu in Nederland verbergen. Onder een andere naam en een andere geboortedatum mét een ander geboortejaar. 8-jarige Isabela wordt daarmee 6-jarige ‘Sofia’. Omdat Rosa de Nederlandse nationaliteit heeft, krijgt ‘Sofia die ook. Moeder volgt ‘Sofia’ al snel naar Nederland en woont een aantal jaar met haar in Nederland. Moeder en Rosa raken enige tijd daarna met elkaar gebrouilleerd.”
Net een Spaanse soap
“Als moeder en ‘Sofia’ vijf jaar later bij een auto-ongeluk gewond raken, gaat het mis. ‘Sofia’ mag al snel naar huis maar moeder is zwaargewond en moet blijven. Rosa, intussen gebeld als (officiële) moeder van ‘Sofia’, komt intussen naar het ziekenhuis en wil dat ‘Sofia’ met haar naar huis komt zolang moeder in het ziekenhuis ligt. Dit wil ‘Sofia’ niet. Ze wil graag bij een andere vriendin van moeder, Elisa, verblijven. Er ontstaat een enorme ruzie over waar ‘Sofia’ moet wonen. Moeder wordt intussen verdacht van een aantal strafbare feiten en vlucht naar Portugal zodra ze het ziekenhuis mag verlaten. De situatie tussen Rosa en ‘Sofia’ escaleert zo erg dat Sofia onder toezicht komt te staan van Jeugdbescherming west. Tot zover leest de voorgeschiedenis van Sofia als een Spaanse soap… Rosa besluit daarop haar handen van ‘Sofia’ af te trekken en schoon schip te maken. Ze dient een verzoek in bij de rechtbank om te verklaren dat zij niet de echte moeder van is ‘Sofia’ en dat ‘Sofia’ eigenlijk Isabela is en dat ook zo op de geboorteakte moet worden aangepast. Een klein verzoek met enorme gevolgen.”
Als Sofia weer Isabela wordt
“Als ‘Sofia’ weer officieel Isabela zou worden, wordt het heel ingewikkeld. ‘Sofia’ heeft de Nederlandse nationaliteit, maar Isabela een Zuid-Amerikaanse. Dit betekent dat voor Isabela wonen in Nederland niet meer vanzelfsprekend is en er een grote kans bestaat dat zij terug moet naar Zuid-Amerika. Verder is ‘Sofia‘ 16 jaar, maar Isabela is intussen bijna meerderjarig. En dat betekent dat de jeugdbescherming en pleegzorg haar van de één op de andere dag niet meer zal kunnen begeleiden. Ze zal het dan zelf moet doen. Zo’n enorme leeftijdsstap van 2 jaar maakt haar ontwikkeling natuurlijk niet! Nogal heftig, zeker gezien haar voorgeschiedenis. Een ingewikkelde situatie, vindt ook de rechtbank: wie is ‘Sofia’ nu en wie zijn haar echte ouders en wat zegt het Zuid-Amerikaanse recht over het gezag? Daarom krijgt Jeugdbescherming west tijdelijk de voogdij en wordt er een bijzonder curator aangewezen om uit te zoeken hoe het werkelijk zit en welke gevolgen welke beslissing voor ‘Sofia’ heeft.”
Hoofdbrekens en ingewikkelde juridische routes
“Er is veel tegenstrijdige informatie en amper vaststaande feiten over Isabela/’Sofia’. DNA-onderzoek bevestigt wel dat Rosa en Sofia echt geen moeder/dochter zijn, maar DNA-onderzoek met vader en moeder is lastig. Ze wonen ver weg en zijn moeilijk bereikbaar. De bijzonder curator, een advocaat, beweegt hemel en aarde om officiële informatie te krijgen van ouders maar krijgt niet veel boven tafel.
Iedereen is het er inmiddels wel over eens dat het voor Isabela/’Sofia’ het beste is als zij in Nederland kan blijven. Ze doet het goed op school, heeft toekomstplannen, is de afgelopen jaren niet buiten Nederland geweest en ze heeft, zeker gezien haar belaste voorgeschiedenis, recht op continuïteit in haar ontwikkeling.
Samen met de Raad voor de Kinderbescherming, de bijzonder curator en Defence for Children zetten we tijdens een groot overleg alles op een rij en tekenen we alle mogelijke juridische routes uit om Isabela/’Sofia’ in Nederland te laten blijven, maar ondertussen ook haar werkelijk identiteit te herstellen. En dat zijn er nogal wat en de twee doelen blijken niet goed verenigbaar. Het nastreven van haar identiteit bemoeilijkt haar verblijf in Nederland en andersom. We concluderen dat adoptie van Isabela/’Sofia’ door Elisa (met de Nederlandse nationaliteit) de enige manier is om haar situatie enigszins recht te breien. Dat wil zeggen: zorgen dat Isabela/’Sofia’ in Nederland mag blijven maar haar tegelijkertijd ook een kloppende identiteit te geven. Gelukkig willen Elisa en Isabela de adoptie.”
Ketensamenwerking
“Fijn dat het plan er is, maar om het te laten slagen móet de adoptie worden uitgesproken vóór de datum dat Isabela 18 jaar zou worden. En dat is al over 5 maanden! En er moet heel veel gebeuren: onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming naar een gezagsbeëindigende maatregel voor Sofia én voor Isabela, de Centrale Autoriteit moet zorgen voor om informatie uit Zuid-Amerika, we moeten een advocaat vinden die gespecialiseerd is in adoptie, maar ook een gespecialiseerde advocaat in vreemdelingenrecht voor als de adoptie niet lukt; ouders moeten bereid worden gevonden om een DNA-test te doen en we moeten zoveel mogelijk informatie en bewijs krijgen van ouders over Isabela. We kijken elkaar wat verschrikt aan als alles uitgetekend is: is dit wel haalbaar? Maar er is geen ander passend plan. We verdelen de taken: het is alles of niets!
We gaan in de vijfde versnelling en doen alles wat nodig is. Het bijzondere verhaal van Isabela/’Sofia’ overtuigt iedereen dat er bijzonder maatwerk moet worden geleverd. Na drie maanden liggen er meerdere verzoeken van vier verschillende partijen bij de rechtbank. Elk verzoek is een stukje van de puzzel die uiteindelijk tot adoptie van Isabela/’Sofia’ en herstel van haar identiteit moet leiden.”
Zitting
“Opgelucht lopen we de zittingszaal uit. We werpen Isabela/’Sofia’ die op de gang heeft gewacht een grote glimlach toe. We hebben allemaal het gevoel dat dit goed gaat komen. En als de rechter dat over een paar weken bevestigt, dan kan Team Isabela/’Sofia’, bestaande uit totaal 8(!) juristen, de jeugdbeschermer, 4 medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming, een tolk, de ambtenaar van de Burgerlijke Stand, de pleegzorgbegeleider en pleegmoeder, met trots terugkijken op hoe we samen de juridische puinhoop om Isabela/’Sofia’ heen hebben opgeruimd zodat ze met vertrouwen in Nederland haar toekomst kan gaan opbouwen. Bij het afscheid geven de bijzonder curator en ik elkaar met een tevreden glimlach voorzichtig vast een high five.
Het gezegde om goede samenwerking te beschrijven is: There is no I in T-E-A-M. Maar wat de zaak van Isabela/’Sofia’ mij leerde: er zit ook geen I in K-E-T-E-N.”
Om privacyredenen zijn enkele gegevens gefingeerd.
U las het verhaal van Laura Goei, jurist bij Jeugdbescherming west, dat eerder verscheen op op jbwestblogt.com. Jeugdbescherming west is lid van Jeugdzorg Nederland.
