Van Rijn: meerjarige afspraken nodig
Alle Kamerleden, ervaren of nieuw, zijn het er over eens: de gewenste vernieuwing van de jeugdzorg is nog onvoldoende van de grond gekomen. Volgens René Peters (CDA) komt de transformatie nooit op gang als aanbieders geen bestaanszekerheid hebben. Hij hekelt de kortlopende contracten en pleit voor meerjarige afspraken. Staatssecretaris Van Rijn sluit zich daar bij aan en roept gemeenten op om meerjarige afspraken te maken met aanbieders, óók over vernieuwing.
Op 8 juni 2017 vindt het eerste Algemeen Overleg Jeugdhulp van de nieuwe Tweede Kamer plaats. Naast demissionair staatssecretaris Martin van Rijn en oud-gedienden Nine Kooiman (SP), Joël Voordewind (ChristenUnie) en Fleur Agema (PVV), nemen de nieuwkomers Zohair el Yassini (VVD), René Peters (CDA), Rens Raemakers (D66) en Lisa Westerveld (GroenLinks) deel aan het debat. Op de agenda staan de voortgangsrapportage jeugdhulp van de staatssecretaris, de derde jaarrapportage van de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ), het Actieplan Pleegzorg, een brief over de financiering van De Kindertelefoon & het AKJ en nog veel meer onderwerpen. Rens Raemakers (D66) pleit voor landelijke normen en landelijk toezicht op wachtlijsten en wachttijden. Staatssecretaris Van Rijn vindt echter dat dit regionaal opgepakt moet worden. Wel zal hij er op toezien dat regio’s hier echt werk van maken.
Daadkracht nodig
Lisa Westerveld (GroenLinks) zegt bij de voorbereiding van het Kamerdebat geschrokken te zijn van de hoeveelheid stukken én de vele knelpunten. René Peters (CDA) is niet verbaasd over de problemen: ‘Gemeenten hadden bij de decentralisatie behoefte aan duidelijke landelijke kaders, voldoende tijd, voldoende geld en bewegingsruimte, maar het ontbrak ze aan alle vier‘. Nine Kooiman (SP) wijst erop dat veel zaken al heel lang spelen en oplossingen werden toegezegd: ‘Ondertussen ben ik met zwangerschapsverlof geweest, ik heb een kind gebaard, ik ben ook al een tijdje weer aan het werk, het kind is inmiddels vier maanden, en de staatssecretaris is nog steeds aan het onderzoeken‘. Volgens Fleur Agema (PVV) ontbreekt het de staatssecretaris bij het oplossen van de huidige problemen aan ‘de daadkracht die hij wel had bij het doordrukken van de decentralisatie’. De vraag die tijdens het debat regelmatig terugkeert: wat gaat de staatssecretaris nu concréét doen?
Financiën
De Kamerleden staan uitvoerig stil bij de vele berichten over geldgebrek bij gemeenten en de behoefte aan gerichte investeringen in de transformatie. Rens Raemakers (D66) plaats vraagtekens bij het verdeelmodel. Nine Kooiman (SP) pleit voor het verlichtingsbudget dat door de VNG is geopperd. Joël Voordewind wil het transformatiefonds waar VNG en jeugdbranches voor pleiten. Ook de bezuinigingen bij de decentralisatie worden genoemd. Zohair el Yassini (VVD) vindt het te vroeg om het nu al over aanpassingen van budgetten of het verdeelmodel te praten: ‘gemeenten die het niet goed doen, moeten niet beloond worden met een verlichtingsbudget‘. Staatssecretaris Van Rijn is bereid met iedereen te praten en verschillende opties te verkennen, maar de besluitvorming laat hij over aan een nieuwe regering. Op dit terrein zijn er op korte termijn dus geen veranderingen te verwachten. In het najaar komen de nieuwe definitieve cijfers over de financiën van gemeenten en in 2018 wordt het verdeelmodel opnieuw bekeken. Van Rijn wil daar niet op vooruitlopen. Voordewind (ChristenUnie) pleit er voor de TAJ niet tot april 2018 maar tot 1 januari 2019 voort te laten bestaan, maar ook dit besluit wil Van Rijn aan zijn opvolg(st)er overlaten.
Aanbesteden
Het centrale thema van het vorige AO Jeugdhulp komt ook tijdens dit AO nadrukkelijk aan de orde: aanbestedingen in het sociaal domein. Staatssecretaris Van Rijn herhaalt de antwoorden die hij recent schriftelijk gaf op Kamervragen van D66. Tegelijk met het AO Jeugdhulp (in een commissiezaal) vindt in de plenaire zaal van de Tweede Kamer het VAO Sociaal Domein plaats. Daar gaat het ook over aanbesteden en worden enkele moties ingediend waar de Tweede Kamer op 13 juni 2017 over zal stemmen (update 13/6/’17: moties over aanbesteden zijn aangenomen!). Van Rijn geeft aan dat er meer mogelijk is dan gemeenten vaak denken: ‘Inkoopafdelingen grijpen soms te snel naar zware aanbesteding, als bestuurder (wethouder jeugd) moet je daar bovenop zitten en het niet aan de financiële afdeling overlaten‘. Gemeenten kunnen nu al een beroep doen op expertise bij het rijk, daarnaast komt er in september een handreiking en loopt er een apart traject rond aanbesteden van jeugdbescherming en jeugdreclassering.
Actieplan Pleegzorg
Er is waardering voor het Actieplan Pleegzorg, maar het roept ook enige wrevel op. Raemakers (D66) vraagt om een concrete uitvoeringsagenda met tijdpad. Staatssecretaris Van Rijn zegt toe een tijdpad aan het actieplan toe te zullen voegen. Westerveld (GroenLinks) dringt er op aan dat de staatssecretaris bij gemeenten hamert op de mogelijkheden van verlengde jeugdzorg. Ook vraagt zij aandacht voor het belang en de resultaten van wervingscampagnes voor nieuwe pleegouders. Voordewind (ChristenUnie) en Kooiman (SP) maken zich zorgen over te lage pleegzorgtarieven en vinden dat het toegezegde onderzoek naar die tarieven al lang klaar had moeten zijn. El Yassini (VVD) roept de staatssecretaris op om het onderzoek van Jeugdzorg Nederland naar de effectiviteit van de laatste wervingscampagne te ondersteunen en uit te breiden. Van Rijn zegt toe daarover in gesprek te zullen gaan.
Kindertelefoon en AKJ
Alle Kamerleden zijn blij dat de staatssecretaris de financiering van De Kindertelefoon en het AKJ landelijk gaat regelen. Wel vraagt Peters (CDA) voor de zekerheid of de oplossing ook ná 2018 geldt en dus structureel is. El Yassini (VVD) maakt zich zorgen of de oplossing van de staatssecretaris (een uitname uit het Gemeentefonds) wel mag. Van Rijn geeft aan dat hij werkt aan een wettelijke regeling en dus een structurele oplossing voor het probleem. El Yassini (VVD) wil ook weten welke 120 gemeenten niet tijdig reageerden op de oproep om de contracten met de Kindertelefoon en het AKJ te ondertekenen voor 1 juni. De staatssecretaris geeft aan dat hij dit verzoek aan de VNG over zal brengen, omdat hij deze informatie zelf niet heeft en alleen de aantallen doorkreeg van de VNG.
Vervolg
Er komen tijdens het Kamerdebat nog veel meer onderwerpen aan de orde. Zie daarvoor ook de links onderaan dit bericht. Staatssecretaris Van Rijn kondigt aan dat de volgende voortgangsrapportage jeugdhulp in oktober verschijnt. De tussenevaluatie van de Jeugdwet komt komend voorjaar naar de Tweede Kamer. Westerveld (GroenLinks) doet het voorstel om nog vóór de zomer een nieuw AO Jeugdhulp te plannen. In de procedurevergadering is vervolgens echter besloten eerst de toegezegde informatie af te wachten en in oktober een nieuw overleg over jeugdhulp in te plannen. Wel is er een VAO Jeugdhulp aangevraagd: dat betekent dat er partijen zijn (in ieder geval SP en CDA) die overwegen een motie in te dienen. Het VAO Jeugdhulp zal naar verwachting over enkele weken plaatsvinden.
Klik hier om het AO Jeugdhulp van 8 juni 2017 integraal terug te kijken (‘Debat Gemist’)
Klik hier voor het woordelijk verslag van het AO Jeugdhulp van 8 juni 2017 (stenogram)
Klik hier voor een opsomming van de toezeggingen die staatssecretaris Van Rijn deed
Klik hier voor een uitgebreid twitterverslag van het AO Jeugdhulp van 8 juni 2017 (‘Storify’)
Klik hier voor het verslag van de VNG van het AO Jeugdhulp van 8 juni 2017
Klik hier voor het verslag van brancheorganisatie VGN van het AO Jeugdhulp van 8 juni 2017
Klik hier voor het verslag van Binnenlands Bestuur van het AO Jeugdhulp van 8 juni 2017
Klik hier voor de moties & stemmingsuitslagen bij het VAO Sociaal Domein
Klik hier voor de brief van jeugdbranches Jeugdzorg Nederland, GGZ Nederland, VGN en VOBC
