‘Rust en regelmaat’ steeds verder uit beeld
Bij zijn eerste Kamerdebat als onze minister zei Hugo de Jonge dat hij “rust, orde en regelmaat” in de jeugdzorg wilde. Een boodschap waarin wij ons, aanbieders van de zorg voor jeugd, volledig konden vinden. Dat hij vervolgens alles wilde regelen in actieplannen: soi, zolang daar de juiste dingen instaan, kunnen wij daar goed mee leven. Sterker nog, we delen graag de verantwoordelijkheid voor de uitvoering ervan. Maar, inmiddels ben ik bang dat we ergens onderweg het doel uit het oog zijn verloren.
Als ik nu om me heen kijk zie ik stress, chaos en wanorde. We lopen tegen het einde van het jaar en op veel plekken wordt nog onderhandeld over de zorgcontracten voor volgend jaar. Met als voorlopig dieptepunt het bestuurlijk moeras in Noord Holland. Die tot nu toe alleen maar verliezers kent. Onduidelijk is nog hoe de continuïteit van de (gesloten) jeugdzorg daar geborgd is in 2019. Het jaar dat over 18 dagen begint.
Niemand vraagt hierom
Ik geloof niet dat de jongeren in Nederland hierom hebben gevraagd. Zij willen dat er naar hen wordt geluisterd en dat de hulp er is als ze die nodig hebben. Ik geloof niet dat de mensen die dagelijks in de praktijk het werk doen hiermee worden geholpen en gesteund. Wat ik zeker weet, is dat de opgebouwde expertise niet wordt benut, dat onze jeugdzorg niet meer kan rekenen op een publiek vertrouwen en dat we heel veel geld in een systeem stoppen dat een slagveld is geworden. Het is eten of gegeten worden.
Geen product maar zorg voor kinderen
Even voor de zekerheid: we hebben het niet over bedrijven die producten leveren, maar over organisaties die zorg bieden aan kinderen met grote problemen; aan de kwetsbaarsten in onze samenleving, de generatie die nog een hele toekomst voor zich heeft. Over hoe we die houvast kunnen bieden: dáárover moeten we met elkaar in gesprek.
Doodlopend pad
Ik geloof dat het nooit te laat is om te leren en een ander pad in te slaan. Ik weet dat niemand baat heeft bij chaos. Ik snap dat de werkelijkheid altijd ingewikkelder is dan je in een column kan schetsen. Maar ik denk echt dat het anders kan. Ik richt me op alle betrokken partijen, maar in het bijzonder op de wethouders en beleidsambtenaren die op verschillende plekken in het land nog onderhandelen over de (laatste) voorwaarden in de contracten voor volgend jaar: zorg nou eens echt voor rust en orde, de zorg gaat kapot aan de inkoopdogma’s. Stop ermee, het is een doodlopend pad. Het idee van ‘rust, orde en regelmaat’ raakt zo steeds verder uit beeld.
Partnerschap als uitgangspunt
Laten we partnerschap echt als uitgangspunt nemen, dus in gesprek gaan in plaats van in onderhandeling, en samen kijken hoe we vandaaruit afspraken kunnen maken over zorg en zorgvernieuwing en over de goede dingen die in alle actieplannen staan. Want daar komen we nu niet aan toe. Die plannen zijn er niet om rust, orde en regelmaat te bereiken; die zijn er om, als de rust er is en alle randvoorwaarden op orde, aan de goede dingen te werken. Aan nog betere hulp en opvoedondersteuning. Ik hoop al in 2019.
