Schaamt u zich…?!?
“Enkele weken geleden werd ik gevraagd om namens Jeugdzorg Nederland iets op de radio te vertellen over de problemen die jongeren ervaren, nadat zij opgenomen zijn geweest in een JeugdzorgPlus-voorziening”.
Deze jongeren hebben vaak te maken gehad met allerlei vormen van misbruik en verwaarlozing. Of ze zijn getraumatiseerd door onveilige situaties in hun gezin. Ze worden na een rechterlijke uitspraak intensief behandeld en begeleid in de JeugdzorgPlus. Voor een deel van de jongeren is het hierna moeilijk om vervolghulpverlening, huisvesting of een nieuwe school te vinden.
Ik nam de uitnodiging aan om op de radio in gesprek te gaan met jongeren die in een instelling voor JeugdzorgPlus hadden gezeten. Met de nodige kennis van de materie stapte ik de radiostudio binnen. Daar trof ik naast de interviewster twee vriendelijke jongeren van begin twintig en een serieus kijkende jeugdstrafrecht advocaat aan. Direct na de reclame startte het interview met de twee jongeren.
Beide jongeren vertelden om beurten zeer persoonlijk en indringend over hoe ze de hulp hadden ervaren. Ik begreep dat ze allebei met grote persoonlijke levensvragen hadden geworsteld. En dat ze het gevoel hadden dat de jeugdhulp die ze kregen onvoldoende was om ze echt verder te helpen. Terwijl ik luisterde naar hun verhalen, richtte de interviewster zich plotseling tot mij: “Meneer Timman, als u dit zo allemaal hoort, schaamt u zich dan niet…?” Ik liet de indringende en confronterende vraag tot mij doordringen. Schamen? De vraag flitste nogmaals door mijn hoofd.
“De interviewster richtte zich tot mij: “Als u dit zo allemaal hoort, schaamt u zich dan niet…?”
Moet ik me schamen voor al die hulpverleners van de JeugdzorgPlus die jaarlijks zo’n 1500 jongeren opvangen, vaak tijdens een acute of zeer bedreigende noodsituatie? Moet ik me schamen voor de hulpverleners van JeugdzorgPlus die erin slagen om vervolgens alsnog begeleiding, behandeling en onderwijs te bieden aan jongeren en gezinnen die zich machteloos en onbegrepen voelen? Moet ik me schamen voor de uitkomsten van het recente onderzoek naar meisjes in JeugdzorgPlus? Uit dit onderzoek blijkt dat in bijna 80% sprake is van een positieve uitkomst na de JeugdzorgPlus behandeling. Deze meisjes hebben de behandeling met positief resultaat afgesloten, ze hebben doelen behaald en een passende vervolgplek gevonden.
“Ik schaam me voor onze samenleving.”
Terwijl deze gedachten door mijn hoofd schoten, keek de interviewster mij weer indringend aan en vroeg nogmaals: “Schaamt u zich?” Ik keek naar de twee jongeren tegenover mij die mij net deelgenoot hadden gemaakt van hun persoonlijke levensgeschiedenis en antwoordde: “Ja, ik schaam mij”. Zonder verder op mijn toelichting te wachten, richtte zij zich tot de serieus kijkende jeugdstrafrecht advocaat die een betoog hield dat de rechtspositie van jongeren verbeterd moest worden.
Toen ik naar buiten liep schoten er allerlei gevoelens door mijn hoofd. Ik schaam me inderdaad. Ik schaam me voor een samenleving die accepteert dat bij de decentralisatie honderden miljoenen zijn bezuinigd op de jeugdhulpverlening. Ik schaam me dat de politiek geen cent extra over heeft voor jeugdhulp, ook al draait de economie op volle toeren. Ik schaam me, omdat we innovatieve plannen maken om kleinschalige opvang te realiseren voor jongeren in de JeugdzorgPlus, maar er geen geld is om dit te realiseren. Ik schaam me voor een samenleving die onvoldoende oog heeft voor haar meest kwetsbare jongeren. Voor een samenleving die soms liever wegkijkt in plaats van de hulpverleners te waarderen, die dag en nacht met hart en ziel werken om jongeren, die onze hulp hard nodig hebben, te helpen.
Bas Timman
Bestuurslid Jeugdzorg Nederland en Voorzitter Raad van Bestuur van Jeugdformaat
