Staatssecretaris grijpt niet ‘van bovenaf’ in bij problemen jeugdzorg
De Tweede Kamer is en blijft kritisch op het gebrek aan voortgang in het oplossen van de problemen in de jeugdzorg, zo bleek tijdens het begrotingsdebat over jeugdzorg vandaag. Die problemen zijn groot, maar de vertraagde Hervormingsagenda Jeugd met oplossingen (die al op 1 januari 2022 gereed had moeten zijn) is er nog steeds niet. Alleen de VVD wil nog niet spreken van een crisis in de jeugdzorg, alle andere aanwezige Kamerfracties en zelfs staatssecretaris Van Ooijen en minister Weerwind doen dat wel. De staatssecretaris erkent dat “zichtbare en tastbare veranderingen te lang op zich laten wachten” en dat trekt hij zich aan. Hij belooft alles op alles te zetten om voor Kerstmis een principeakkoord over de Hervormingsagenda te sluiten met alle betrokkenen. Oppositiepartijen vragen zich af of hij dat waar gaat maken, nu zowel gemeenten als aanbieders, professionals en cliëntorganisaties aangeven dat het met het huidige financiële kader onmogelijk is om goede afspraken te maken. Ook de Sociaal Economische Raad hekelt de financiële focus in de aanpak. Toch houdt staatssecretaris Van Ooijen vast aan zijn aanpak. Hij wil “niet van bovenaf ingrijpen”, omdat het voor een succesvolle aanpak noodzakelijk is dat alle partijen echt meewerken. Hoewel er steun is voor de richting waarin het kabinet denkt voor de lange termijnoplossingen, dringen partijen ook aan op maatregelen voor de korte termijn. Staatssecretaris Van Ooijen en minister Weerwind komen de Kamer daarin niet tegemoet en blijven de nadruk leggen op hun toekomstplannen.
Hoe kan het dat de Hervormingsagenda voor de jeugdzorg al bijna een jaar vertraagd is, maar dat de bijbehorende bezuinigingen wel gewoon doorgaan? Dat vragen veel oppositiepartijen zich af, nu het kabinet in de begroting voor 2023 een bezuiniging van 374 miljoen euro heeft ingeboekt op jeugdzorg. Volgens staatssecretaris Van Ooijen hebben gemeenten ingestemd met deze bezuiniging en hangt dat samen met de afspraken die rijk en gemeenten maakten over de extra bezuiniging van 511 miljoen euro uit het coalitieakkoord. Die bezuiniging wordt namelijk niet eenzijdig neergelegd bij gemeenten, maar het kabinet neemt de verantwoordelijkheid voor de invulling van deze bezuiniging. Voor de sector en jongeren en gezinnen maakt dit weinig uit, want een bezuiniging blijft een bezuiniging. Een van de opties voor de invulling van die bezuiniging is de invoering van een eigen bijdrage, hoewel eigenlijk niemand dat echt ziet zitten. “Wie dat vraagt aan kwetsbare gezinnen, is knettergek”, aldus coalitiepartij CDA. Het kabinet houdt vast aan alle geplande bezuinigingen en komt later met concrete voorstellen voor de invulling van de extra bezuiniging uit het coalitieakkoord. De coalitiepartijen benadrukken dat er veel extra geld voor jeugdzorg naar gemeenten gaat en dat deze bijdrage weliswaar ook stevig daalt, maar eindigt met 300 miljoen euro extra. Oppositiepartijen benadrukken dat het extra geld bedoeld was als compensatie voor de tekorten bij gemeenten en dus niet heeft geleid tot extra investeringen in betere jeugdzorg, zeker niet op de plekken waar het nu het meest piept en kraakt. Overigens denken ook de oppositiepartijen dat er besparingen mogelijk zijn in te toekomst, maar vraagt dat eerst om investeringen. Daar is nu echter geen ruimte voor. Ook is er veel aandacht voor het verlagen van de administratieve lasten. Iedereen is het er over eens dat dit noodzakelijk is, toch is er weinig voortgang te melden.
Het debat doet denken aan de eerdere grote jeugdzorgdebatten van de afgelopen jaren. Er zijn grote zorgen en voor de oplossingen wordt verwezen naar onzekere toekomstplannen. De oppositiepartijen proberen doorbraken te forceren. De coalitie erkent de knelpunten, maar houdt de rijen gesloten. In relatief korte tijd komen zeer uiteenlopende onderwerpen en voorstellen aan de orde, waardoor niet overal even diep op in kan worden gegaan. Grote en kleine voorstellen worden als motie ingediend. Volgende week dinsdag stemt de Tweede Kamer over alle ingediende moties. De verwachting is dat de meest ingrijpende moties sneuvelen en alleen enkele minder ingrijpende moties aangenomen zullen worden. Ondertussen wacht iedereen vol spanning op de Hervormingsagenda Jeugd. Over de situatie in de jeugdbescherming is aanstaande donderdag nog een apart debat in de Tweede Kamer.
Meer informatie:
Klik hier om het begrotingsdebat over jeugdzorg terug te kijken
Klik hier voor het stenogram / woordelijk verslag van het begrotingsdebat jeugdzorg
Klik hier voor een overzicht van de aangenomen en verworpen moties
Klik hier voor het artikel van Binnenlands Bestuur over het begrotingsdebat jeugdzorg
