Tweede Kamer bezorgd over jeugdzorg

De Tweede Kamer had veel vragen aan de ministers De Jonge en Dekker tijdens het Algemeen Overleg Jeugdhulp. Onder andere over de besteding van het extra geld dat gemeenten krijgen voor jeugdzorg, over de arbeidsmarktproblemen van de sector, over de precieze oorzaken van de gestegen uitgaven, over het onderzoek naar geweld in de jeugdzorg en over het functioneren van het stelsel. Er komen nadere onderzoeken en nieuwe afspraken met gemeenten. De Tweede Kamer steunde de koers die de ministers daarbij inzetten, maar hamerde op concrete acties en tempo: ‘Het zijn goede analyses, maar waar blijft de actie?’.

Voor een goed gevulde publieke tribune debatteert de Tweede Kamer op donderdag 13 juni 2019 met ministers De Jonge en Dekker over jeugdhulp. Op die tribune o.a. een groot aantal jeugdzorgprofessionals via de vakbonden en de beroepsverenigingen, maar ook een delegatie van gemeentebestuurders die voorafgaand aan het debat een petitie over de jeugdzorgtekorten aan de Kamerleden overhandigden. Tijdens het debat komen heel veel onderwerpen aan de orde. In dit verslag slechts een selectie uit deze onderwerpen. Op de website van de Tweede Kamer is het woordelijk verslag van het hele AO Jeugdhulp beschikbaar.

‘Follow the money’

Bij de voorjaarsnota is voor dit jaar en de komende twee jaar extra geld uitgetrokken voor de jeugdzorg. Verschillende Kamerleden vragen zich af of dit wel voldoende is en wijzen er op dat gemeenten om een structurele oplossing vragen. Ook zijn er zorgen over dalingen in het gemeentefonds, die de extra jeugdzorggelden eigenlijk direct weer opheffen. Er is onvrede, bij de Kamerleden en de minister, over de eerdere onderzoeken naar de tekorten, omdat onduidelijk blijft waar het geld nu precies naar toe gaat. Minister De Jonge geeft aan nu nog moeilijk is in te schatten hoeveel geld er structureel nodig is. Hij laat aanvullende onderzoeken doen, zodat een structurele aanpassing van het budget bij de volgende kabinetsformatie geregeld kan worden. Ook komt er nog dit jaar een ‘follow the money’-onderzoek: in een paar regio’s wordt heel precies uitgezocht waar het geld heen gaat.

Arbeidsmarkt

De Tweede Kamer wil zeker weten dat het extra jeugdzorggeld op de juist plek terecht komt. Er zijn zorgen over de arbeidsmarkt: de werkdruk is hoog, de uitstroom is groot en de instroom gaat moeizaam. Er is waardering voor de jeugdzorgprofessionals die zich dagelijks inzetten voor de jeugd. Kamerleden willen weten of het geld nu ook tot betere arbeidsvoorwaarden gaat leiden. Minister De Jonge deelt de zorgen. Hij belooft met een specifieke aanpak te komen. Hij benadrukt het belang van vakmanschap en goed werkgeverschap en erkent dat daarbij ook faire tarieven voor de jeugdzorgorganisaties horen.

Fair tarief

Meerdere fracties benadrukken het belang van faire tarieven en vragen naar de afspraken hierover met gemeenten. Minister De Jonge herhaalt dat hij faire tarieven noodzakelijk vindt, maar dat de afspraken met de gemeenten hierover nog nader ingevuld moeten worden. Opvallend is dat hij landelijke richtprijzen of zelfs een AMvB reële tarieven daarbij niet langer uitsluit als optie, maar hij ziet dat wel als laatste redmiddel. Zolang de minister de afspraken met VNG niet verder heeft uitgewerkt, blijft onduidelijk hoe de ‘faire tarieven’ tot stand moeten komen. Duidelijk is wel dat de Tweede Kamer deze afspraken op de voet zal volgen en wil dat het extra geld ook terecht komt bij de jeugdzorgprofessionals.

Inrichting zorglandschap

Het is ‘te vroeg om slingers op te hangen’ over de ontwikkelingen rond de transformatie van de jeugdhulp, aldus minister De Jonge: ‘maar er zijn wel degelijk ook hoopvolle ontwikkelingen’. De minister streeft naar een betere ordening van het zorglandschap, waarin duidelijk is welke zorg op welk niveau ingekocht moet worden: lokaal, regionaal of landelijk. Voor jeugdbescherming, gesloten jeugdhulp en andere vormen van specialistische jeugdhulp moeten jeugdzorgregio’s een coördinerende gemeente aanwijzen. Diverse Kamerleden sluiten zich aan bij de analyses van de minister, maar roepen hem op de nu vooral te vertalen in concrete acties.

Commissie De Winter

Veel Kamerleden wijzen op het rapport ‘Onvoldoende beschermd’ van de Commissie De Winter, over geweld in de jeugdzorg, dat een dag voor het Kamerdebat werd gepresenteerd. Minister Dekker geeft aan dat het rapport en de presentatie hem en minister De Jonge geraakt hebben: ‘deze verhalen grijpen je bij de keel’. De ministers herhalen hun excuses aan de slachtoffer. Minister Dekker vindt dat het rapport nuttige aanbevelingen bevat. De Tweede Kamer zal op een later moment nog uitgebreider debatteren over het rapport.
(zie ook: reactie Jeugdzorg Nederland op het rapport)

Overige onderwerpen

De Kamer hamert op het belang van de beschikbaarheid van zeer specialistische zorg en hekelt dat jongeren daar op wachtlijsten staan. Minister De Jonge noemt de anorexiazorg zijn grootste hoofdpijndossier. Een stuurgroep komt in september met aanbevelingen. Ook vragen Kamerleden aandacht voor goede triage en voldoende expertise in de wijkteams. Minister De Jonge wil daar landelijk afspraken over maken. Duidelijk moet zijn wat van een wijkteam verwacht mag worden. ‘Maar’, zegt minister De Jonge: ‘niet met een dictaat uit Den Haag’. Hij wil met gemeenten afspraken maken over een set ‘leidende principes’ voor wijkteams. Het debat eindigt onder grote tijdsdruk. Minister Dekker heeft tijdens het debat niet meer kunnen reageren op de vragen die gesteld zijn over jeugdbescherming. Hij heeft deze vragen later schriftelijk beantwoord.

Update: moties

Op 25 juni 2019 was er een korte afronding (VAO) van het debat in de Tweede Kamer, waarbij de Kamerleden moties in hebben gediend. Klik hier voor het woordelijk verslag van het VAO Jeugdhulp. Minister De Jonge liet tijdens het VAO Jeugdhulp weten dat hij in het najaar terugkomt bij de Tweede Kamer met de uitwerking van de afspraken met gemeenten (VNG) over jeugdzorg, o.a. over de faire tarieven en prijs- en looncompensatie. Op 2 juli 2019 kwamen de ingediende moties in stemming: zeven moties werden aangenomen en drie moties werden verworpen. De aangenomen moties gingen over informatiebeveiliging, het verdiepend onderzoek naar tekorten (motie CDA, motie VVD, motie ChristenUnie), de rechtspositie van jongeren in instellingen, de benodigde expertise in wijkteams en de ondersteuning van gemeenten bij de inkoop van jeugdhulp. In november of december wordt het wetgevingsoverleg over de begrotingsonderdelen jeugd (uit de begrotingen van VWS en J&V) ingepland.

 

Meer informatie:

Uitslag stemmingen: aangenomen en verworpen moties op 2 juli 2019

Woordelijk verslag / stenogram van VAO Jeugdhulp op 25 juni 2019

Debat Gemist: AO Jeugdhulp online terugkijken

Woordelijk verslag / stenogram van AO Jeugdhulp

Tweets over het AO Jeugdhulp met #AOJeugd

Schriftelijke antwoorden minister Dekker op openstaande vragen

Het verslag dat Per Saldo schreef over het AO Jeugdhulp

Binnenlands Bestuur: ‘Minister wil af van Open House in jeugdzorg’ 

Kort verslag van eerder Kamerdebat over jeugdzorg op 5 juni 2019

Brief gezamenlijke jeugdbranches aan Tweede Kamer d.d. 4 juni 2019

Voortgangsbrief, voortgangsrapportage en bijlagen ‘Zorg voor de Jeugd’ d.d. 7 juni 2019

---