Tweede Kamer wil resultaten in plaats van toekomstvisies
Steeds meer kinderen krijgen lichte hulp, terwijl er voor kinderen en gezinnen met zware problemen te weinig geschikte hulp is. Gesloten jeugdhulp zou op termijn moeten verdwijnen, maar dan moet er wel geïnvesteerd worden in alternatieven. De leeftijdsgrens voor jeugdzorg moet omhoog naar 21 jaar. Er moet meer gestuurd worden op de inzet van bewezen effectieve zorg. Tegengaan van armoede en schulden en zorgen voor bestaanszekerheid zijn belangrijke preventieve maatregelen om jeugdbeschermingsmaatregelen en uithuisplaatsingen tegen te gaan. Extreem hoge winsten en winstuitkeringen horen niet in de jeugdhulp thuis. De arbeidsmarktproblemen in de jeugdzorg vragen om forse maatregelen. Deze en vele andere standpunten werden vanuit de Tweede Kamer ingebracht bij het begrotingsdebat over jeugdzorg vandaag.
De Tweede Kamer besprak vandaag de jeugdzorg-onderdelen uit de begrotingen van VWS en J&V. Veel Kamerleden verwezen naar de staking van jeugdzorgwerkers die tijdens dit debat plaatsvond op het Malieveld, tegenover het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer. Tijdens dit debat, dat bijna de hele dag duurde, kwamen heel veel onderwerpen voorbij. In dit artikel wordt ingegaan op enkele hoofdlijnen uit het debat. Voor gedetailleerdere informatie kunt u de links onderaan dit artikel raadplegen.
Gebrek aan voortgang
Kamerleden maken zich zorgen over het gebrek aan voortgang in de verbeteringen voor de jeugdzorg. Verschillende partijen wezen er op dat alle actieplannen, toekomstscenario’s, proeftuinen, hervormingsagenda’s, wetsvoorstellen, projectteams en actielijnen pas op termijn tot verbetering gaan leiden, terwijl de problemen zich nu voordoen en ook al een hele tijd spelen. Het leidde bij een Kamerlid tot de verzuchting dat de ‘Voortgangsbrief Jeugd’ van staatssecretaris Blokhuis en minister Dekker vooral een gebrek aan voortgang laat zien. Het kabinet moet vaart maken met toegezegde verbeteringen, zoals de invoering van een AMvB Reële tarieven. Dat het geduld van de Kamer langzamerhand op raakt, bleek ook uit het feit dat er, ondanks de demissionaire status van het kabinet en de verwachting dat er binnenkort een nieuw regeerakkoord ligt, maar liefst 26 moties werden ingediend. De Tweede Kamer stemt op 7 december over deze moties.
Hervormingsagenda moet concreet en uitvoerbaar
Het kabinet verwijst voor oplossingen van de problemen steevast naar de Hervormingsagenda Jeugd die in de maak is. Kamerleden hamerden er tijdens het debat op dat die agenda dan wel concreet en uitvoerbaar moet zijn: jongeren, gezinnen en professionals die nu de dupe zijn van de problemen in de jeugdzorg moeten er echt iets van gaan merken. En maatregelen die nu al genomen kunnen worden, moeten niet langer uitgesteld worden. Kamerleden wezen er op dat ‘polderoplossingen’ niet voor alle vraagstukken in de Hervormingsagenda ook de beste oplossingen zijn: sommige knopen moeten nu gewoon doorgehakt worden.
Kritiek op vrijblijvende afspraken
Daarnaast is de Kamer kritisch over de vrijblijvendheid van convenanten en landelijke afspraken. Van uiteenvallende jeugdregio’s tot afspraken over indexering en van doorbetaling van uitgevallen zorg in coronatijd tot de afspraken rond het woonplaatsbeginsel: steeds blijkt dat niet alle gemeenten zich er aan houden. De Tweede Kamer pleit daarom voor afdwingbare afspraken, waar nodig vastgelegd in wetgeving, om een einde te maken aan die vrijblijvendheid. Staatssecretaris Blokhuis snapt het ongeduld, maar riep de Kamerleden op om de wetsvoorstellen die er al liggen dan ook snel te agenderen voor de Kameragenda.
Jeugdbescherming
Minister Dekker begon zijn bijdrage aan het debat met uitspreken van zijn waardering voor het moeilijke werk dat jeugdbeschermers doen. Hij schetste de ‘duivelse dilemma’s’ waar jeugdbeschermers mee te maken krijgen en de moeilijke omstandigheden waaronder zij dat moeten doen. De minister benadrukte dat de doorbraakaanpak die werd opgestart na zeer kritische rapporten van de inspecties in veel regio’s al tot betere afspraken met gemeenten hebben geleid. De regio’s waar dat nog niet zo is, staan onder toezicht van de inspectie en er worden stappen gezet in het interbestuurlijk toezicht. Uiteindelijk kan de minister ‘in de plaats treden’ en afspraken namens de gemeenten maken, maar hij gaf aan dat het zo ver waarschijnlijk niet hoeft te komen. Kamerleden hadden moeite met de positieve toon van de minister, die zij in groot contrast vonden staan met de veel zorgelijkere signalen van bijvoorbeeld jeugdrechters en Gecertificeerde Instellingen.
Meer informatie:
‘Den Haag walgt van hoge winsten jeugdzorg’, verslag van WGO Jeugd door Binnenlands Bestuur
De 26 moties die werden ingediend bij het WGO Jeugd op 29 november 2021
De uitslag van de stemmingen over de moties
Het woordelijk verslag (stenogram) van het WGO Jeugd op 29 november 2021
De integrale video van het WGO Jeugd via DebatGemist van de Tweede Kamer
Berichten op Twitter over het WGO Jeugd
De brief van Jeugdzorg Nederland, de Nederlandse ggz, VGN en VOBC aan de Tweede Kamer
De agenda van het WGO Jeugd inclusief alle Kamerstukken
De Voortgangsbrief Jeugd van staatssecretaris Blokhuis en minister Dekker (met bijlagen)
