Wat is jouw probleem?
‘Ah, dus jij werkt met probleemjongeren?’ Dit hoor ik regelmatig wanneer ik mensen vertel dat ik jeugdreclasseerder ben.
Al vanaf het eerste moment dat ik bij de Jeugdreclassering werk, krijg ik de kriebels van het woord ‘probleemjongeren’. Ik zeg dan ook dat ik dat een vervelende term vind, want iedereen heeft wel eens te maken met problemen. Daarbij komt kijken dat de jongeren die ik begeleid meer zijn dan ‘jongeren die te maken hebben (gehad) met problemen’. Er zit altijd meer achter!
Zo begeleid ik bijvoorbeeld Lily. Lily is een meisje van 17 en veroordeeld voor een mishandeling van haar moeder. Je zou op basis hiervan snel een beeld van haar kunnen vormen. De meeste mensen zullen niet snel denken dat Lily in haar examenjaar Havo zit, zij al 8 jaar lid is van een volleybalvereniging en dat zij in een crematorium werkt als bijbaantje.
Het geldt ook voor Kris. Kris is net 16 geworden en heeft al vanaf zijn 14e met de Jeugdreclassering te maken. Hij is veroordeeld voor meerdere feiten, zoals diefstallen en een bedreiging. Kris zorgt voor overlast in de wijk en gaat niet meer naar school. De andere kant van Kris is dat hij een jongen is waarvan de ouders uit elkaar zijn. Een jongen die zelden positief benaderd wordt door anderen, maar die zichtbaar groeit wanneer hij complimentjes krijgt. Ook is Kris zorgzaam naar anderen. Toen ik een keer met hem in gesprek ging bij de dagbesteding, een trap op moest en bijna van de trap af viel door mijn onhandigheid, was hij erg bezorgd om mij.
Het punt dat ik wil maken is: er zit altijd meer achter het delict en het gedrag dat de jongere in eerste instantie laat zien. Soms laat een jongere mij toe na een bepaalde periode van begeleiding. Maar soms kom ik er bij een jongere niet achter wat de kern is, omdat hij dit niet wil laten zien.
Eerder schreef ik over Björn. Ik eindigde de blog met dat de hoop dat hij mij toe zou laten om samen met hem te onderzoeken hoe hij betere keuzes kan maken. Keuzes die passen bij een toekomst die hij eigenlijk, diep van binnen, zou willen hebben. Helaas is Björn een voorbeeld van een jongere die niet laat zien wat er in hem omgaat. Dat is voor hem de reden geweest om een bepaalde kant op te gaan in zijn leven.
Björn is inmiddels een keer weggelopen binnen de gesloten jeugdzorg en is nu op een andere locatie geplaatst. Daar is hij ook weggelopen, maar gelukkig ook weer teruggekomen. Van de groepsleiding hoor ik dat hij zich nauwelijks openstelt voor contact. Ook de gesprekken met mij verlopen moeizaam. Zo komt hij zijn bed niet uit als ik langskom en kan ik weer terug naar kantoor zonder een gesprek te hebben gehad. Hij lijkt nonchalant en verhard.
Toch durf ik met zekerheid te zeggen dat er ook bij Björn meer achter zit en dat er redenen zijn waarom hij een bepaalde weg in zijn leven is ingeslagen. Ook Björn is meer dan een ‘probleemjongere’. Alleen is het soms een zoektocht om erachter te komen hoe iemand echt is en wat diegene nodig heeft om zich optimaal te kunnen ontwikkelen.
En juist die zoektocht naar alle puzzelstukjes is wat ervoor zorgt dat ik het werk dagelijks uitdagend en interessant vind.
In de serie ‘Jeugdzorg in de praktijk’ vertellen jeugdzorgprofessionals wat zij meemaken tijdens hun werk. Ivon Schouten is een van onze bloggers. Ze werkte tot voor kort als jeugdreclasseerder in Brabant. Ivon wil de mooie en succesvolle kanten, maar ook de worstelingen en dilemma’s laten zien die spelen in de Jeugdreclassering.
