Bedrijfsvoering in een decentraal stelsel

In 2015 werd de jeugdzorg gedecentraliseerd. Dat betekent dat gemeenten sindsdien verantwoordelijk zijn voor de jeugdzorg. De decentralisatie en de beleidsvrijheid voor gemeenten leidden tot versnippering in het jeugdzorgstelsel. Er ontstonden grote verschillen in contracten, tarieven, en verantwoording van zorg. Dit verhoogde de complexiteit van bedrijfsvoering voor jeugdzorgorganisaties.

Anno 2024 hebben we als sector nog steeds te maken met die complexiteit en is de financiële situatie van een groot deel van onze leden zorgelijk. Ook de Rijksoverheid en de gemeenten zijn het erover eens dat het jeugdzorgstelsel beter moet worden ingericht. In de Hervormingsagenda Jeugd staan daarom afspraken hoe we het jeugdzorgstelsel beter inrichten.

Robuuste regio’s en regionale inkoop

Voor sommige zorgvormen is het noodzakelijk dat ze minimaal op regionaal niveau worden georganiseerd en ingekocht. Het gaat met name om de ‘specialistische jeugdzorg’. Dat is de zorg voor kinderen en gezinnen die te maken hebben met complexe en meervoudige problemen. Bijvoorbeeld een jongere die kampt met een eetstoornis, ernstige psychische problemen of die zich bevindt in een onveilige thuissituatie met verslaafde ouders. In de meeste gemeenten zijn er gelukkig weinig jongeren die in aanmerking komen voor de specialistische jeugdzorg. Dat maakt het helaas wel ingewikkeld om de juiste voorzieningen voor deze jongeren te treffen en de continuïteit van de specialistische zorg te waarborgen. Om de zorg voor deze jongeren te organiseren zijn daarom robuuste regio’s en sterke regionale en landelijke afspraken nodig.

Standaardisering en tarieven

Het is bijvoorbeeld belangrijk om duidelijke en eenduidige definities op te stellen van de zorgvormen in de jeugdzorg die op regionaal niveau of landelijk worden ingekocht. In de Hervormingsagenda Jeugd hebben we hier met de Rijksoverheid en de gemeenten afspraken over gemaakt. Het is ook belangrijk dat de tarieven voor de verschillende zorgvormen toereikend zijn en deze niet te veel verschillen per gemeente.

De uitvoering en de naleving van de afspraken is een opgave voor de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), het ministerie van VWS en voor ons als sector. Als Jeugdzorg Nederland zullen we, met de input van onze leden, kritische vragen stellen, de stand van zaken inzichtelijk maken en ontwikkeling najagen.

Bedrijfsvoering

Met een Norm voor Opdrachtnemerschap werken we uit waar de jeugdzorgaanbieders voor staan. Zo vinden wij het belangrijk om goed gekwalificeerd personeel in huis te hebben dat genoeg tijd heeft voor opleiding, reflectie en intervisie. Dat betekent bijvoorbeeld dat de leden van Jeugdzorg Nederland op termijn alleen nog contracten accepteren waarbij de voorwaarden toereikend zijn om dit te realiseren.

Om de bedrijfsvoering van jeugdzorgaanbieders te verbeteren organiseren we daarnaast bijeenkomsten onder de naam ‘samen voor een duurzaam financieel resultaat’ waarin leden van Jeugdzorg Nederland van elkaar leren en elkaar inspireren met goede voorbeelden.

Data en monitoring

Om de jeugdzorg op landelijk niveau te verbeteren is het belangrijk dat we feiten en cijfers beter inzichtelijk maken. Wat werkt wel en wat werkt niet? Data moet een grotere rol gaan spelen in de jeugdzorg. Daarom gaan we aan de slag met inzichtelijk maken welke data er bij onze leden beschikbaar is en hoe we die data beter kunnen benutten. We bepalen samen de meest relevante maatschappelijke vragen waar wij antwoord op willen geven. We starten in 2024 met het creëren van een gezamenlijke datastrategie waarin we onder andere streven naar meer duidelijkheid en uniformiteit. Daardoor zijn we de komende jaren steeds beter in staat om data op een gestandaardiseerde manier aan te leveren.