Jeugdzorg uitgelegd

Jeugdzorg is wat het woord zegt: zorg voor de jeugd. Zorgen dat jeugdigen veilig kunnen opgroeien. Jeugdzorgorganisaties helpen kinderen, jongeren en hun ouders daarbij.
Dat kan op veel manieren: thuis of in een instelling, kort of lang, individueel of als gezin. Meestal krijgen kinderen en jongeren de hulp vrijwillig; soms besluit de kinderrechter daartoe. Het liefst wordt voorkomen dat (gedwongen) hulp nodig is. Preventie speelt dan ook een belangrijke rol in de Nederlandse zorg voor jeugd.

Jeugdwet

In Nederland wordt het stelsel van de jeugdzorg geregeld in de Jeugdwet. Die wet bepaalt dat de gemeenten bestuurlijk en financieel verantwoordelijk zijn voor alle vormen van jeugdzorg en jeugdhulp:

• Jeugd & Opvoedhulp
• Jeugdbescherming
• Jeugdreclassering
• Geestelijke gezondheidszorg voor jeugd (jeugd-ggz)
• Zorg voor jeugd met een licht verstandelijke beperking (jeugd-lvb)

Jeugdzorg Nederland vertegenwoordigt organisaties die de eerste drie vormen van jeugdzorg aanbieden, soms wel in combinatie met de andere twee zorgvormen.

Leeftijd

Jeugdzorg wordt in principe geboden aan kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar. Jeugdhulp en jeugdreclassering kunnen doorlopen tot maximaal het 23ste levensjaar, maar dan moet daartoe expliciet besloten worden door de gemeente (jeugdhulp) of de rechter (jeugdreclassering). Jongeren in pleeggezinnen en gezinshuizen mogen daar tot hun 21ste levensjaar blijven wonen, tenzij ze willen dat de hulp eerder stopt. Dat is voor pleegzorg in de wet geregeld, voor gezinshuizen geldt een bestuurlijke afspraak.

Wijkteams, wijknetwerken of buurtteams

Gemeenten bieden (eerstelijns-) begeleiding voor jeugdigen en gezinnen vanuit wijkteams, buurtteams of wijknetwerken. Er zijn ook gemeenten die het anders regelen door bijvoorbeeld de taken uit te besteden aan een aparte instantie, zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin.

De teams of instanties werken altijd in de wijk en hebben als doel ondersteuning en hulp integraal en dicht bij het kind en het gezin te organiseren. De teams of instanties zijn multidisciplinair, opgezet met beroepskrachten uit verschillende organisaties. Ze houden zich bezig met preventie en ondersteuning en bieden daarnaast vaak ook lichte hulp.

Ze hoeven niet alles zelf uit te voeren, maar kunnen daarvoor deskundige organisaties inschakelen. Ze zorgen dan wel voor de toegang tot (gespecialiseerde) hulp. Die (gespecialiseerde) hulp, zoals geboden door onze leden, wordt ingekocht.

Samenwerking op verschillende niveau’s

In de Jeugdwet staat dat gemeenten op bovenlokaal niveau samenwerken als dat nodig is. Bijvoorbeeld bij de uitvoering van jeugdbescherming, jeugdreclassering en specialistische hulp. Die zorg is bestemd voor slechts een kleine doelgroep, maar moet wel altijd beschikbaar zijn. Daarom wordt de zorg ingekocht door jeugdzorgregio’s waarbinnen gemeenten samenwerken. Gesloten jeugdhulp wordt zelfs bovenregionaal, door regio’s sámen, ingekocht.

Toezicht

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd onderzoekt de kwaliteit van de jeugdhulp en houdt toezicht op de naleving van de wet door jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen.

De Inspectie Veiligheid en Justitie houdt toezicht op de uitvoering van strafrechtelijke beslissingen.